Nowotwory u starszych psów. Rak gruczołu sutkowego oraz chłoniak

Psy w wieku podeszłym częściej chorują na nowotwory i niestety choroba ta, a nie sama starość są powodem odejścia naszego psa lub eutanazji. Skutki obecności nowotworu zależą od jego rodzaju, sposobu szerzenia się i zaawansowania procesu. Skutki miejscowe spowodowane są obecnością guza i naciekaniem sąsiednich tkanek. Rozrost guza może powodować miejscowe zmiany niedokrwienia (zawał, martwica), ucisk naczyń chłonnych (obrzeki), niedrożność przewodu pokarmowego, czy moczowego. Guzy klatki piersiowej powodują zaburzenia oddychania (duszności) i zaburzenia pracy serca. 

Do ogólnoustrojowych skutków należy wyniszczenie (kacheksja), niedokrwistość, dość często pojawia się gorączka.

Diagnostyka

W przypadku pewnych zmian umiejscowionych powierzchniowo (skóra, genitalia, oczy, jama ustna) rozpoznanie jest stawiane przy pierwszym badaniu klinicznym, przy czym zawsze należy określić stan okolicznych węzłów chłonnych. 

Procesy powierzchowne ułatwiają badania cytologiczne, bądź h-p wycinka ze zmiany. 

W razie podejrzenia nowotworu narządowego konieczne są badania obrazowe tj. Badanie RTG, tomografia komputerowa - jeśli trzeba badanie endoskopowe - głównie w problemach dotyczących przewodu pokarmowego, czy laryngologicznych, badania morfologiczne, biochemiczne i immunologiczne krwi. 

Stopień zaawansowania klinicznego choroby nowotworowej cała onkologia opiera na skali T (tumor) N - (węzły) M (metastases przerzuty). 

Rak gruczołu sutkowego

Jeżeli chodzi o częstość występowania nowotworów to u starzejących się suk najczęściej występującym nowotorem jest rak gruczołu sutkowego (42% wszystkich zmian nowotworowych u niesterylizowanych suk). 

Średnia wieku suk z rozpoznanym guzem gruczołu sutkowego wynosi 9-11 lat. Do ras psów szczególnie predysponowanych do rozwoju guzów gr. sutkowego należą jamniki, pudle, owczarki niemieckie, maltańczyki. 

W krajach, w których stosuje się sterylizację młodych suk, częstość występowania nowotworów sutka wyraźnie się zmniejszyła. Natomiast u niesterylizowanych suk długotrwałe stosowanie progestagenów w celach antykoncepcyjnych zwiększa ryzyko nowotworów gr. sutkowego. 

Raki i gruczolaki w większości przypadków dają przerzuty drogą naczyń chłonnych, tak więc ogniska wtórne stwierdza się w okolicznych węzłach chłonnych pachowych lub pachwinowych. 

 Objawy

Objawy kliniczne nowotworów gruczołu sutkowego u suk mają postać guza głęboko pod skórą. Szybki wzrost świadczy najczęściej o złośliwym charakterze zmian. Guz jest na ogół słabo odgraniczony, nieprzesuwalny, często ulegający rozpadowi lub owrzodzeniu. W takim stadium pojawiają się objawy ogólne - apatia, brak apetytu, chudnięcie a w razie przerzutów do płuc - duszność, łatwe męczenie się. 

 Rozpoznanie

Rozpoznanie, jak w innych nowotworach, polega na badaniu palpacyjnym z oceną regionalnych węzłów chłonnych - ewentualnie z punkcją cienkoigłową - w celu poddania badaniu cytopatologicznemu. U każdego pacjenta z rozpoznanym guzem gruczołu sutkowego konieczne jest badanie rentgenowskie płuc - co pozwala wykryć drobne zmiany ogniskowe (poniżej 1 cm) w płucach. 

Ostateczne rozpoznanie jak zawsze w onkologii stawia się na podstawie badania hist-pat wycinki z guza lub badaniu h-p całego wyciętego operacyjnie guza. 

 Leczenie

Podstawą leczenia guzów gruczołowych jest zabieg chirurgiczny doszczętnego usunięcia zmiany, przy czym zabieg bardziej radykalny daje większą szansę usunięcia wszystkich komórek nowotworowych - a tym samym wyleczenia. 

Wyniki leczenia chirurgicznego można poprawić stosując chemioterapię adiuwantową w monoterapii lub terapii wielolekowej. 

 Chłoniak

Obok nowotworów sutka jednym z najczęściej wystepujących nowotworów psów starszych jest chłoniak. Stanowi 24% rozpoznanych nowotworów. 

Nowotwór występuje częściej u pewnych ras np. Airedale terrier, basset, bernardyn, berneński pies pasterski, bokser, doberman, rottweiler, terrier szkocki. 

Najczęściej chorują psy w wieku 6-12 lat. W znacznej większości chłoniaki u psów są guzami o wysokiej złośliwości cytologicznej. 

Podstawowym objawem, który nasuwa podejrzenia chłoniaka u psa jest miejscowe lub ogólne powiększenie węzłów chłonnych - niebolesne przy obmacywaniu. 

Najczęściej występuje postać wieloogniskowa (80% przypadków) i jest ona najłatwiej rozpoznawalna. W tej postaci powiększeniu ulegają wątroba i śledziona, a jeśli dodatkowo występuje utrudnione oddychanie, kaszel, utrudnione połykanie - może to świadczyć o zajęciu węzłów śródpiersia. 

W postaci skórnej zmiany mogą być uogólnione i przybierają różną postać - od tworów guzowatych, owrzodzeń do zaczerwienionych obszarów złuszczającego zapalenia skóry. 

 Rozpoznanie

Rozpoznanie opiera się na pobraniu biopsji cienkoigłowej i badaniu cytopatologicznym pobranego materiału. 

W niektórych przypadkach do ustalenia rozpoznania niezbędne jest badanie histopatologiczne wycinka lub całego wyciętego węzła. 

Po ustaleniu rozpoznania należy wykonać badanie krwi (układ krzepnięcia, retikulocyty. Poziom wapnia - podwyższony źle rokuje). 

Badanie RTG i USG są przydatne do oceny rozległości procesu. 

Ponad 80% psów, u których następowo rozpoznano chłoniaka w chwili trafienia po raz pierwszy do lekarza weterynarii jest już w III lub IV stadium zaawansowania choroby. 

 Leczenie

W związku z tym, że większość chłoniaków ma charakter wieloogniskowy metodą z wyboru jest chemioterapia składająca się z kilku faz i trwająca około 5 miesięcy. 

Z reguły po pierwszej remisji następuje wznowa procesu. 

W razie gwałtownego powiększenia śledziony grożącego jej pęknięciem i krwotokiem wewnętrznym dokonuje się jej usunięcia. 

Rokowanie zależy od rodzaju chłoniaka i zastosowanego leczenia. Psy nieleczone żyją od 4 tygodni do kilku miesięcy. U psów, które poddano chemioterapii mediana przeżycia wynosi od 200 do 300 dni. Wykrywanie w trakcie badań diagnostycznych hiperkalcemia lub hipoalbuminemia pogarszają rokowanie.

*Ten artykuł ma charakter poglądowy, nie jest próbą leczenia przez Internet. Zwierzę leczy lekarz weterynarii po uprzednim jego zbadaniu.