Wady serca stanowią około 5% wszystkich schorzeń kardiologicznych i diagnozowane są już u psów młodych, gdyż wady wrodzone dają objawy już u szczeniaków. Natomiast nabyte schorzenia serca, u psów starszych z reguły od 6 – 7 roku życia. 

Wśród mnogich objawów świadczących o chorobach serca do najczęstszych należą: 

- wilgotny napadowy kaszel

- zmęczeniu po najmniejszym wysiłku (dyszenie, „łapanie” powietrza)

- apatia, ciągłe spanie

- omdlenia

- sinica

Stanem zagrażającym życiu psa jest obrzęk płuc będący wynikiem ciężkiej choroby serca. Pies zaczyna silnie kaszleć, bardzo wilgotnym kaszlem, ma duszności – oddycha przez otwarty pysk z wyciągniętą do przodu szyją. Stojąc chwieje się, wyraźnie widać ruchy oddechowe klatki piersiowej – może dojść do utraty przytomności. Pies wymaga natychmiastowej pomocy weterynaryjnej. 

U szczeniąt – wadom wrodzonym towarzyszy niska waga urodzeniowa, wolniejsze przybieranie na wadze i brak chęci do poruszania się czy zabawy. 

Najczęściej występujące wady to: 

Podzastawkowe zwężenie aorty (SAS)

Jest to wada wrodzona. Pierwsze objawy występują najczęściej po 6 miesiącu życia, a jeśli wada ma lekką postać – może się nie ujawniać w ogóle. 

Podzastawkowe zwężenie aorty upośledza odpływ krwi z lewej komory do aorty wskutek zwężenia włóknistego w miejscu początku aorty – w związku z czym lewa komora serca musi w czasie skurczu wykazać większą pracę, aby krew wypchnąć. Z czasem dochodzi do niewydolności lewej komory i lewego przedsionka, co z kolei powoduje „zaleganie krwi” w płucach – gdzie pojawia się płyn przesiękowy utrudniając oddychanie. 

Objawy wady mogą być różnie nasilone w zależności od stopnia nasilenia. Przy niewielkim zwężeniu pies może przez całe życie nie mieć objawów chorobowych. Głównym objawem jest szmer skurczowy po lewej stronie klatki piersiowej. W celu potwierdzenia diagnozy, lekarz kardiolog wykonuje pełne badanie kardiologiczne, zdjęcie RTG, EKG i UKG serca. 

Rasy psów, u których SAS występuje najczęściej to: 

- bokser

- bernardyn

- berneński pies pasterski

- golden retriever

- labrador

- nowofundland

W przypadku SAS nie ma konkretnej metody leczenia. Leczenie farmakologiczne włącza się jeśli występują objawy niedoczynności lewej komory. 

Konieczna jest stała obserwacja psa, ograniczenie ruchu i sytuacji wywołujących nadmierną ekscytację. Dieta musi zostać dobrana przez weterynarza. 

Niestety, przy bardziej zaawansowanych wadach dochodzi do nagłej śmierci – często jeszcze przed 3 rokiem życia. 

Ubytek w przegrodzie międzykomorowej (VSD)

Jest wadą wrodzoną częściej występującą u ras:

- buldog

- chow chow

- beagle i inne

Częstość jej występowania to 15% wrodzonych wad serca u kotów i 7% u psów. U małych zwierząt zlokalizowana jest w błoniastej części przegrody międzykomorowej, poniżej zastawek aorty. Małe ubytki do 2 mm ulegają często samozarośnięciu. Większe powodują przeciek krwi z lewej do prawej komory, nieodwracalnych zmian w naczyniach płucnych i postępującej niewydolności krążenia. Wada manifestuje się szmerem skurczowym nad sercem, dusznością, szybkim męczeniem się. O rozpoznaniu decyduje echokardiografia. 

W leczeniu zabiegiem poprawiającym jakość życia (paliatywnym) jest założenie opaski na tętnicę płucną – redukującą znacznie objawy niewydolności krążenia.

Przetrwały przewód Botalla (PDA)

W życiu płodowym ze względu na obecność łożyska i brak oddychania płucami, krążenie krwi w sercu wygląda inaczej niż u psiego niemowlęcia. Dzięki obecności przewodu tętniczego Botalla krew z tętnicy płucnej przepływa do aorty omijając płuca. Po urodzeniu przewód ten zamyka się w ciągu od 7 do 14 dni i krew płynie przez płuca tam pobierając tlen. W miejscu przewodu powstaje pasmo tkanki łącznej zwane więzadłem tętniczym. Kiedy przewód tętniczy Botalla nie zamknie się po porodzie mówimy o przewodzie przetrwałym – który powoduje przeciek z lewego do prawego serca – powodując niewydolność krążeniowo płucną. Wydolność chorego zmniejsza się, a jego rozwój fizyczny ulega opóźnieniu. Około 5 miesiąca życia pojawia się szybkie męczenie, duszność i kaszel. Choć choroba czasem może przebiegać bez tych objawów, a słyszalny jest jedynie szmer nad sercem. Leczeniem tej wady jest operacyjne lub nieinwazyjne założenie okludera (sprężynki) do przewodu. 

KARDIOMIOPATIA rozstrzeniowa (DCM)

Jest to choroba mięśnia sercowego. Może być pierwotna – będąca następstwem zaburzeń w komórkach mięśnia sercowego i wtórna będącą następstwem stanów zapalnych, poważnych zaburzeń endokrynologicznych, uszkodzeń toksycznych. W wyniku powyższych chorób zmniejsza się kurczliwość mięśnia sercowego i następuje zmniejszenie ilości wyrzucanej z niego krwi, co prowadzi do zalegania w jamach sercach krwi i w konsekwencji do rozstrzeni (rozszerzenia) serca. Choroba najczęściej występuje u psów w wieku średnim, dużych ras. Może przebiegać bezobjawowo nawet przez kilka lat. Objawy występują w końcowym etapie – duszność, szybkie męczenie się, kaszel, omdlenia, arytmia. Zdarza się nagła śmierć sercowa. Rozpoznanie podejmuje się na podstawie badań biochemicznych krwi, EKG, RTG klatki piersiowej, USG serca. 

Kardiomiopatia rozstrzeniowa jest chorobą nieuleczalną, jednak rozpoznanie jej we wczesnym stadium daje możliwość zahamowania jej rozwoju. W leczeniu stosuje się leki moczopędne rozszerzające naczynia, korygujące zaburzenia rytmu serca. Bardzo ważna jest odpowiednia dieta. 

W przypadku kardiomiopatii rozstrzeniowej średni czas przeżycia od jej rozpoznania to 6 – 8 miesięcy. 

 *Ten artykuł ma charakter poglądowy, nie jest próbą leczenia przez Internet. Zwierzę leczy lekarz weterynarii po uprzednim jego zbadaniu.