Babeszjoza.

Wydaje nam się dziwnym fakt, że babeszjoza psów i kotów (piroplazmoza) mimo, że występuje na całym świecie (również stosunkowo często w Polsce) jest rzadko poruszanym tematem zarówno w piśmiennictwie jak i na forach internetowych. A tymczasem nierozpoznana i nieleczona w porę babeszjoza jest chorobą śmiertelną dla psów!!!

Groźna choroba odkleszczowa! Źródła zakażenia i przebieg

W związku z masową plagą kleszczy babeszjoza jako choroba odkleszczowa występuje coraz liczniej, a podstępność i wielopostaciowość tego schorzenia jest dla naszych zwierzaków sporym, często śmiertelnym zagrożeniem. Pierwotniaki Babesia canis i Babesia gibsoni to gatunki zdolne do wywołania naturalnego zakażenia wśród psów. Do zakażenia najczęściej dochodzi przez ukąszenie kleszcza. Tak więc BABESZJOZA jest kolejną chorobą odkleszczową.

Wśród kotów babeszjoza występuje rzadziej, jest również słabiej zbadana i poznana. Spostrzec można 2 szczytowe okresy zachorowań – kwiecień i wrzesień.

Drugą możliwą drogą zakażenia są walki psów (pittbule, amstafy) bardzo popularne w Azji i USA, choć prawnie zakazane. Psy zakażają się wtedy drogą pokąsania przez psy chore. Okres wylęgania się choroby wynosi około 7 dni.

W organizmie kleszcza Babeszja występują niezależnie od fazy rozwojowej kleszcza. Kiedy po wkłuciu znajdą się w organizmie żywiciela – szybko drogą endocytozy wnikają do krwinek czerwonych  powodując zniszczenie błony komórkowej i rozpad krwinki. Najczęściej występują w krwinkach pojedynczo lub w parach. Po zarażeniu zwykle następuje znaczna odpowiedź układu immunologicznego chorego zwierzęcia. Ważną rolą w patogenezie schorzenia odgrywają wiek i jakość reakcji immunologicznej (eliminowanie zakażonych krwinek przez reakcję przeciwciało-fagocyt – eliminujący zakażoną krwinkę).

 U zwierząt chorych najczęściej obserwuje się 2 typy choroby – pierwszy charakteryzujący się niedokrwistością hemolityczną (coraz mniej krwinek krążących w krwioobiegu gdy wiele ich ulegnie uszkodzeniu).

Ponadto krwinki zakażone ulegają usztywnieniu co spowalnia ruch krwinek w naczyniach krwionośnych. Erytrocyty stają się bardziej „lepkie” co sprzyja ich grupowaniu się w naczyniach. Takie mikrozakrzepy zatykają drobne naczynia włosowate. Zespól krzepnięcia wewnątrznaczyniowego (DIC) powstający w przebiegu ciężkich postaci zakażenia może prowadzić do ciężkich powikłań. Małopłytkowość jest częstym objawem u psów chorych na babeszjozę. Enzymy proteolityczne wydzielane przez Babeszja aktywują wewnątrznaczyniowe wykrzepianie.

Najbardziej zjadliwe szczepy Babeszji prowadzą do utraty zdolności hemoglobiny do przenoszenia tlenu co skutkuje niedotlenieniem tkanek i ważnych dla życia narządów – przede wszystkim nerek. W tkankach wzrasta poziom kwasu mlekowego i tlenku węgla. W skutek uszkodzenia tkanek dochodzi do uwolnienia mediatorów zapalnych – cytokin, które wzmacniają reakcję zapalną (co dodatkowo uszkadza tkanki) i może prowadzić do tzw. Zespołu Układowej Odpowiedzi Zapalnej (SIRS). Zalicza się do niego ostra niewydolność nerek i uszkodzenie wątroby, rozpad mięśni poprzecznie prążkowanych i uszkodzenie Ośrodkowego Układu Nerwowego.

Objawy

Babeszjoza może występować w postaci ostrej, przewlekłej lub subklinicznej.

Schorzenie manifestuje się najczęściej:

• Osłabieniem (apatią, zobojętnieniem na bodźce), brakiem łaknienia
• Bladością spojówek lub zażółceniem
• Gorączką powyżej 40°C
• Ciemnym moczem

W badaniach krwi dominuje niedokrwistość hemolityczna, często małopłytkowość i uogólniona reakcja zapalna. Może pojawić się żółtaczka, powiększenie węzłów chłonnych i śledziony. Przebieg schorzenia w dużej mierze zależy od zjadliwości szczepu wywołującego zarażenie jak siły układu odpornościowego zwierzęcia. Nawet ciężka niedokrwistość hemolityczna bez w pełni rozwiniętych dalszych uszkodzeń może doprowadzić do zejścia śmiertelnego zwierzęcia.

Ostateczne rozpoznanie potwierdza również badanie rozmazu krwi i obecność pierwotniaków wewnątrz krwinek czerwonych. Pierwotniaki wewnątrz krwinki przyjmują kształt gruszki. W badaniach serologicznych – decydujących o rozpoznaniu jest poziom przeciwciał = lub >180. Wyższą czułością charakteryzuje się test ELISA.

Leczenie

O powodzeniu leczenia decyduje czas! Należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza weterynarii. Głównym lekiem w leczeniu babeszjozy jest imidokarb podawany podskórnie lub domięśniowo. Mimo działań ubocznych lek uważany jest jako bezpieczny. Leczenie wspomagające w postaci transfuzji krwi jest konieczne w przebiegu ciężkiej niedokrwistości. Należy ją rozważyć przy spadku hematokrytu poniżej 15%. Przez czas leczenia stosuje się wielodniową terapię przetaczaniem płynów dożylnie.

Zapobieganie

Podstawowym działaniem jest zwalczanie inwazji kleszczy. Najczęściej stosuje się obroże lub zakrapianie przeciwkleszczowe – typu spot-on (Frontline. Advantix). Właśnie teraz jest najlepszy moment na to działanie!

Pamiętajmy, że podobnie jak boreliozą, człowiek po ukąszeniu zakażonego kleszcza, również może zachorować na babeszjozę. Objawy to niedokrwistość hemolityczna, objawy grypopodobne przebiegające łagodnie i samowygasająco lub łatwo poddające się leczeniu klindamycyną i chininą. Do komplikacji może dojść jedynie u ludzi po usunięciu śledziony i z obniżoną odpornością.

*Ten artykuł ma charakter poglądowy, nie jest próbą leczenia przez Internet. Zwierzę leczy lekarz weterynarii po uprzednim jego zbadaniu.