Ostatni artykuł mówił o przegrzaniu, odwodnieniu psa. Kontynuując temat stanów naglących u psów dziś temat z drugiego bieguna – zaburzeń termoregulacji, czyli WYCHŁODZENIE ORGANIZMU (HIPOTERMIA).

Hipotermia to stan, gdzie temperatura wewnątrz ciała spada poniżej wartości granicznej 37,5 °C u psa i 37,8 °C u kota.

Może być ona różnie głęboka, i tak:

– lekka hipotermia to 32,2 do 37,5 °C

– umiarkowana hipotermia to 27,8 do 32,2 °C

– głęboka hipotermia to <27,8 °C

Może ona być następstwem długotrwałego przebywania w zimnym otoczeniu bez możliwości schowania się w ogrzanym pomieszczeniu, dłuższej kąpieli w zimnej wodzie, zaburzeń termoregulacji u szczeniąt i kociąt, zatrucia, znieczulenia ogólnego, wreszcie  – być następstwem chorób układowych (np. niedoczynność tarczycy) w połączeniu z czynnikami środowiskowymi.

Większość zmian w organizmie zwierzęcia związanych jest ze zwolnieniem metabolizmu pod wpływem niskiej temperatury – jego spowolnienie w następstwie osłabienia przewodnictwa chemicznego i elektrycznego.

W miarę spadku temperatury organizm usiłując się ogrzać początkowo wprowadza drżenie mięśniowe (dreszcze) i przyspieszenie metabolizmu. Poniżej 35 °C dreszcze już nie występują. Zwierzę zwija się w kłębek – usiłując zmniejszyć powierzchnię narażoną na zimno. W tej temperaturze kurczą się naczynia krwionośne powierzchowne (blada skóra) a krew jest kierowana do narządów wewnętrznych – następuje utrata płynów i jonów. Utrata płynów powoduje spadek przepływu krwi przez nerki – co może spowodować martwicę kanalików nerkowych.

Serce początkowo przyspiesza pracę (tachycardia) ale w miarę postępu wyziębienia dochodzi do rzadkoskurczu i zaburzeń rytmu serca.

Zaburzenia pracy mózgu prowadzą do apatii a następnie do śpiączki.

Z drugiej strony zmniejsza się zapotrzebowanie mózgu na tlen i przy temperaturze 23 °C wynosi zaledwie 15% w stosunku do normalnego zapotrzebowania – co działa ochronnie na przeżycie mózgu.

Podstawą rozpoznania hipotermii jest pomiar temperatury ciała psa (poniżej 37,5 °C).

W badaniach laboratoryjnych mamy wysoki hematokryt i podwyższony poziom glukozy we krwi oraz pojawienie się cukru w moczu.

W stanach skrajnych – tętno spada – jest niewyczuwalne, a tony serca bardzo ciche – pies jest nieprzytomny więc może sprawiać wrażenie martwego. Decyduje Ekg (z taką sytuacją poradzi sobie tylko lekarz).

Należy jednak jak najszybciej podać kroplówkę z podgrzanych płynów elektrolitowych (nawet do 48 °C). Podanie musi być wolne z powodu zaburzonej czynności serca.

Rozgrzewanie psa dobiera się w zależności od stopnia czasu trwania i przyczyn wyziębienia.

Psa kładziemy i przykrywamy ogrzewanym kocem. Jako źródła ciepła używa się butek z gorącą wodą, termoforów – zawsze owiniętych tkaniną (kocem, ręcznikiem) – aby przy obkurczonych naczyniach skóry nie doprowadzić do łatwego w tej sytuacji oparzenia psa. Dobrym wyjściem jest skierowanie suszarki do włosów na okrytego kocem psa. Ponieważ rozgrzaniu ciała towarzyszy silny ból – należy podać środek przeciwbólowy.

Rozgrzewanie należy skoncentrować na tułowiu psa, a głowę psa nakryć kocem aby pod nim wdychał ciepłe powietrze.

Przy głębokiej hipotermii rola opiekuna ogranicza się do owinięcia kocem i przyłożenia termoforu – oraz jak najszybszym odwiezieniu psa do lekarza weterynarii – gdyż akcja reanimacyjna nawet jeśli pies sprawia wrażenie martwego – ma przy fachowej pomocy szanse powodzenia!

Odmrożenia

Na szczęście odmrożenia nie są często spotykane. U psów zdarzają się odmrożenia opuszek łap.

Odmrożeniu może towarzyszyć hipotermia – i nią zawsze należy się zając w pierwszej kolejności.  Odmrożenie to rzeczywiste zamarznięcie tkanek.

Odmrożenie powierzchowne dotyczy skóry i tkanki pod skórą. Możliwe jest pełne wyzdrowienie.

Odmrożenie głębokie dotyczy już skóry i mięśni, czasem ścięgien i kości. W następstwie dochodzi do oddzielenia się martwych tkanek, głębokich ran i blizn.

W zamarzniętej tkance najpierw powstają kryształy lodu w przestrzeni międzykomórkowej, następnie krystalizują komórki. Wywołany niską temperaturą skurcz naczyń krwionośnych prowadzi do niedotlenienia i wyzwalania produkcji czynników zapalnych.

Odmrożenia powierzchowne to biały obszar otoczony rumieniem. Po 24 godzinach powstaje pęcherz wypełniony płynem przezroczystym.

Głębokie odmrożenie charakteryzuje się powstaniem krwistych pęcherzy, które przekształcają się po około 2 tygodniach w czarne strupy, następnie oddzielająca się skóra sprawia wrażenie zdrętwiałej.

Leczenie

Do rozgrzewania tkanek można przystąpić dopiero gdy mamy pewność, że ponownie nie zamarzną. Rozmrażanie i ponowne zamarznięcie jest bardziej szkodliwe niż pozostawienie przez dłuższy czas w stanie zamrożenia.

Aby szybko rozgrzać odmrożone miejsca należy je zanurzyć na 15-30 min w wodzie o temperaturze 40-42 °C. Rozgrzewanie na sucho może doprowadzić do powstania oparzenia.

Pęcherze wypełnione płynem klarownym należy usunąć, a miejsce pokryte wyciągiem z aloesu – zmieniając okład co 6 godzin.

Pęcherzy krwistych nie ruszamy!

Miejsce odmrożone należy zabezpieczyć luźnym opatrunkiem. W celu ograniczenia procesu zapalnego i bólu lekarz weterynarii może podać psu ketoprofen i antybiotyk w infekcji.  Ranę należy sukcesywnie oczyszczać do wygojenia.

*Ten artykuł ma charakter poglądowy, nie jest próbą leczenia przez Internet. Zwierzę leczy lekarz weterynarii po uprzednim jego zbadaniu.